ماشین آلات و ابزار بادی
ماشین آلات و ابزاربادی
مقالات تخصصي فراواني در زمينه ي ماشين
آلات و ابزار بادي ( Pneumatic Tools ) نگاشته شده ودر مجلات و نشريه هاي ابزار به چاپ رسيده است كه
نشان از اهميت بالا و توجه ويژه ي صاحب نظران داشته است.در متن تحرير شده ذيل سعي
شده به صورت عمومي و به زبان ساده پس از مقدمه به تفضيل،كاربرد ونقش تك تك قطعات
وطرق نگهداري از يك سيستم ساده ي هواي فشرده را مورد بررسي قرار دهيم.استفاده از
ابزارها بادي در سطح عمومي رو به افزايش است و مخاطب هدف اين مقاله مصرف كنندگان
كارگاهها و واحدهاي بزرگ و كوچك تعميرگاهي مي باشد.
مقدمه
دستگاهها وابزارهاي بادي از دير باز در صنايع سنگين و مادر، معادن ، راه سازي ،
ذوب فلزات ، مونتاژ و نصب قطعات ماشين آلات و اتومبيل وماشين آلات
وابزارهاي صنايع چوب و... استفاده مي شده است.در گذشته ابزارآلات بادي چند شركت
معتبرجهاني آنهم فقط براي مصارف خاص صنعتي وارد كشورمان مي شد ولي در سال هاي اخير
با گسترش مصارف عمومي وافزايش تقاضا،ابزارهاي بادي متنوعي با برندها و كيفيت هاي
مختلف وارد بازار شده اند.مانند كالاهاي ديگرغالبا شركتهاي معتبرومعمولا با سابقه
در زمينه ي عرضه ي اين نوع ابزار ،در مقابل كالاي فروخته شده متعهد بوده وهمچنين
داراي بخش ارايه ي خدمات پس از فروش هستند،كه سرويس مناسب و شايسته اي به مصرف
كننده ارائه مي دهند.
مزيت عمده ي ابزارهاي برقي در دسترس بودن الكتريسيته در اكثر مكان ها و قابليت
استفاده در موقعيت هاي مختلف كاري است.در حالي كه فراهم آوردن هواي فشرده به عنوان
نيروي محركه ابزار بادي در اكثر موارد نياز به يك محل ثابت (مانند يك كارگاه)
دارد.
موضوع اصلي اين است كه اگر بتوان امكان استفاده ازهواي فشرده را در محل كار فراهم
كرد،ديگر ابزار برقي قابل رقابت با ابزار بادي نخواهد بود.دلايل متعددي براي مزيت
ابزار بادي موجود است از قبيل صرف انرژي كمتر ،استهلاك ناچيز،هزينه تعمير پايين تر
ونگهداري ساده تر وايمني بالاتر.براي كارخانجات و صنايع سنگين و نيمه سنگين همين
دلايل جهت برگزيدن ابزار بادي كافي خواهد بود.با توسعه ي صنعت وتمايل به استفاده
اقتصادي تر ازانرژي،الگوي مصرف نيزدر حال تغيير مي باشد.ويژگي هاي اين مورد خاص
ونتايج اثر بخش آن در بلند مدت دايره ي مصرف كنندگان ابزار بادي را وسعت بخشيده
است.
يك سيستم ساده ي استفاده ازابزار بادي با هواي فشرده شامل موارد ذيل مي باشد:
1.دستگاه كمپروسور (مولد هواي
فشرده وذخيره ي كننده ي آن)
كمپروسور دستگاهيست كه تامين كننده ي هواي فشرده ي مورد نياز ابزار بادي است و
داراي انواع مختلف و حجم هاي متفاوت است.(در اين مقاله عملكرد كلي كمپرسور مد نظر
بوده واز توضيح جزييات فرايند فشرده سازي هوا صرف نظر شده است.) نكته حائز اهميت
اين دستگاه حجم آن است،براي داشتن حجمي مناسبي ازهواي فشرده، گنجايش مخزن متناسب
با ميزان مصرف انتخاب مي شود. كمپروسورهايي كه با ميزان كار ابزار بادي تطابق
ندارند،موجب فشار دائمي به قسمت موتور،استهلاك آن واتلاف انرژي خواهند شد.رطوبت
موجود در هوا هنگام ذخيره آن معمولا وارد مخزن مي شود،اين رطوبت به صورت دوره اي
نياز به تخليه از طريق پيچ تخليه در زير مخزن كمپرسور دارد.
2. لوله فلزي يا شيلنگ ويژه ي
انتقال هواي فشرده
لوله ها و اتصالات به توجه زيادي نياز دارند چون اغلب افت فشارو نشتي هنگام انتقال
هواي فشرده اتفاق مي افتد.انتخاب قطر و طول اين وسيله به گونه اي بايد باشد كه
ميزان افت فشار به حداقل برسد. به طور كلي بايد از شيلنگ ها ي كوتاه تر از 8 متر
براي مصــارف عمومي استفاده كرد.براي فواصل بيشتر لازم است تا لوله كشي با لوله
هاي فلزي انجام شود.اتصال بين لوله ها و شيلنگ ها با قطعات كوچكي به نام (كوبلينگ
و فيتينگ) انجام مي شود.عملكرد مطلوب اين اتصالات بسيار حائز اهميت است.
3. واحد مراقبت :
وجود اين دستگاه در يك سيستم بادي ضروري است.يك واحد مراقبت كامل معمولا داراي 3
بخش است ولي واحد مراقبت هاي 2 بخشي (فشار شكن ، فيلتررطوبت گير) و تكي هم در
بازار موجود است.از واحد مراقبت 2 بخشي معمولا براي ماشين آلات و ابزارآلاتي كه
نياز به روغن ندارند،بهره گرفته مي شود.واحد مراقبت از اجزاي زير تشكيل شده است:
1-3 فيلتررطوبت
هواي ارسال شده از كمپروسورهمواره داراي رطوبت است.و رطوبت بزرگترين دشمن ابزار
بادي است.فيلتر رطوبت از انتقال آب همراه با هوا به درون ابزاربادي جلوگيري مي
كند.همواره مخزن فيلتررطوبت را تخليه نماييد.
2-3 واحد فشار شكن
هواي فشرده خروجي از دستگاه كمپروسورقبل از ورود به ابزار بادي بايد داراي فشار
معيني باشد.تنظيم حجم ورودي اين هواي فشرده برعهده فشار شكن است.ابزارهاي بادي با
فشار هواي PSI90 بالاترين راندمان
را خواهند داشت.
3-3 واحد روغن
وظيفه ي اين بخش تزريق روغن درون ابزار بادي است. وجود روغن به عنوان روان كننده ي
حركت،عامل كاهش خوردگي و كم شدن اصطكاك بين قطعات ابزار و ماشين هاي مكانيكي ضرورت
دارد.ابزارآلات بادي بدون وجود روان كننده ي روغن به سرعت دچار فرسودگي و خرابي
خواهند شد.روش روغن كاري در اين سيستم به اين صورت است كه روغن در مخزن مخصوص
ريخته مي شود و حركت هواي فشرده در لوله ي بالاي مخزن باعث حمل روغن به صورت مداوم
به داخل دستگاه مي شود.
4.
ماشين ها وابزارهاي بادي
ماشين ها وابزارهاي هواي فشرده داراي تنوع كاربردي زيادي هستند.بايد توجه داشت كه
نوع ،اندازه ، قدرت و سرعت ابزار با ويژگي هاي مورد نياز در محل كارمصرف كننده
متناسب باشد.عمده ترين ابزارهاي بادي عبارتند از : بكس بادي ، پيچ گوشتي بادي ،
دريل ، پرچ كن ، فرز انگشتي ، مهره پرچ كن ، منگنه بادي ، كف ساب ، ميني كف ساب ،
اره ، پانچ ، چكشهاي مختلف ، پسيتوله هاي رنگ پاش و باد پاش ، سمباده هاي مختلف ،
چسب زن ، گريس پمپ و... .
ابزارهاي بادي همواره بايد عاري از رطوبت،گرد و خاك و دور از گرما و تابش مستقيم
آفتاب نگهداري شود.رطوبت باعث آسيب ديدن و زنگ زدگي قطعات داخلي ابزار شده و در
نهايت عمر ابزار را كاهـــــــــــش مي دهد.گرد وغبار نيز با ايجاد اختلال و
مزاحمت در حركت قطعات مكانيكي از راندمان دستگاه مي كاهد.گرما و تابش مستقيم آفتاب
روان شدن روغن را سبب مي شود ودر نتيجه خروج روغن از لابه لاي قطعات تسهيل شده و
حركت قطعات مكانيكي ابزار بدون روان كننده باعث بروز صدمات جدي به ابزار مي
شود.بهترين روش استفاده از دستگاه اين است كه به روغن تزريق شده از قسمت واحد
مراقبت اكتفا نكرده و قبل از شروع كار چند قطره روغن از محل ورود هواي فشرده به
داخل دستگاه ريخته مي شود.
گرچه همه ي ابزارهاي بادي بايد عاري از رطوبت باشند ولي استثنا براي روغن كاري
ابزار وجود دارد(تعداد بسيار كمي از ماشين آلات و ابزارهاي بادي هستند كه بدون
روغن (Oil
Free)
كار مي كنند)اين مورد خاص هنگام تهيه و خريد ابزار مد نظر قرار گيرد.
در مجموع ممانعت ازانتقال رطوبت به داخل ابزار بادي و نيز روغن كاري منظم ابزار،عمر مفيد و
راندمان آن را بصورت قابل ملاحظه اي افزايش مي دهد.ابزار بادي در دوره هاي زماني
مشخص يا پس از كاركردهاي طولاني نياز به سرويس معمولي دارد.