تکنیکال صنعت

برقو

به طور کل گونه‌های برقو عبارتند از:

برقوی الماسی
برقوی بازشو
برقوی تنظیم‌پذیر
برقوی توخالی
برقوی جدارتراش
برقوی خیاره‌دار
برقوی دستی
برقوی دنباله‌دار
برقوی گشادکُن
برقوی ماشینی
برقوی ماشینی بازشو
برقوی ماشینی خیاره‌دار
برقوی ماشینی سنگین
برقوی ماشینی گلبرگی
برقوی مخروطی
برقوی مخروطی مورس

برقوی مارپیچی براده‌برداری بهتر و ملایم‌تری انجام می‌دهد و کمتر قلاب می‌کند. برقوهای ثابت به اندازه دقیق و استاندارد وجود دارد. برقوهای تنظیم‌پذیر را باید با دقت زیاد بکار برد و قبل از برقوکاری به وسیله میکرومتر قطر تیغه‌ها را اندازه گرفت.

برقوهای مخروطی مورس:

این نوع برقوها برای برقو ماشینی و دستی سوراخهای استاندارد مخروطی مورس در مهره ماسوره ها، مادگیها و محورها به کار می روند.

برقوهای مخروطی طراحی شده برای کاربردهای خاص عبارتند از:برقوی پل و برقوی ماشین. برقوی پل برای برقو زدن و لب به لب کردن برش سوراخهای پیچ و پرچ در قطعات فولادی و آهن آلات ساختمانی، پوسته دیگهای بخار و دیگر کاربردهای مانند آن به کار می رود. شیارهای عمیق برقو فضای کافی برای عبور براده فراهم می کند سر مخروطی آن موجب آسانی ورود برقو به جفت سوراخ خارج از محور می شود.

برقوی مخروطی تعمیر کاری:

این نوع برقو،برقویی است که تعمیر کاران خودرو و دوچرخه، براقکاران، نجاران، لوله کشها و ماشینکاران آن را برای گشاد کردن سوراخ در قطعات نازک به کار می برند. برقوی مخروطی تعمیر کاری با دنباله راست را می توان مته برقی دستی هم به کار برد.

برقوی قالبسازی:

این نوع برقو از نوع دیگر برقوهای ویژه است. در قابسازی هنگام نقش اندازی و پیاده کردن نقشه روی قطعه کار، گاه لازم می شود، بدین منظور با مته در اطراف شکل دلخواه سوراخهای نزدیک بهم ایجاد و سپس با برقوی قالبسازی این سوراخها بهم متصل می شوند تا قطعه میان سوراخها بیافتد و شکل دلخواه در قطعه پدید آید. این برقو سپس همچون تیغه فرزهای مارپیچ برای پرداختکاری لبه شکل پدید آمده روی قالب به کار می رود و مجالی هم که از این رهگذر روی قالب پدید می آید از دیدگاه تلرانس پرداختکاری قالبهای درست است. این برقو ویژگیهای برجسته ای هم دارد که دو نمونه از آنها سرعت کار بالا و نچسبیدن براده به تیغه های آن است. ویژگی مهم دیگری که می توان برای آن بر شمرد دیر شکن بودن آن است زیرا از آنجایی که این برقو راحت برشکاری می کند تنش چندان زیادی در لبه برنده آن پدید می آید.

برقوی لوله:

این نوع برقو، نوعی برقوی مخروطی است که برای برقو زدن سوراخهایی به کار می رود که باید دندانه مارپیچهایی مطابق با استاندارد ملی آمریکا برای قلاویز مخروطی لوله ها بر روی آن ایجاد شود. برقوی لوله با نشیمنگاه جاخور هم ساخته می شود. این برقوها از هر اندازه که باشند شیب 16-1 دارند و اندازه اسمی آنها به جای اندازه مخروطی خودشان به اندازه لوله ای اشاره دارد که برای برقو زدن آن به کار می روند.

برقوی پلیسه بر:

این نوع برقو برای از میان برداشتن پلیسه های ایجاد شده پس از برش لوله ها به کار می رود. برقوی پلیسه بر راست روی مته برقی هم بسته می شود. این برقوها برای خزینه زدن و گشاد کردن سوراخها در ورقهای فلزی هم به کار می روند.

برقوی پلیسه بر دسته جغجغه ای:

این نوع برقو نیز برای خزینه کردن و گشاد کردن سوراخها در ورقها فلزی کاربرد دارد.

کاربرد برقوها و نگهداری آن:

استفاده درست از برقو بر دقت اندازه سوراخ و نیز بر کیفیت پرداختکاری آن تاثیر می گذارد. تیز کردن درست تیغه های برقو، روغناب مناسب، صلبیت ابزارهای ماشین و قید قید و بندهای آن و نیز سرعتهای باردهی و پیشروی عواملی هستند که بر روی هم کاربرد صحیح برقوها را تعریف می کنند.

برای برقو زدن باید ضخامت و گوشت کافی روی بدنه سوراخ باقی مانده باشد. برای برقو کاری دستی اندازه مجاز این لایه حدود02/0 تا08/0 میلیمتر و برای برقو کاری ماشینی بیشتر و بسته به اندازه سوراخ متغیر است: برای سوراخی با قطر 6 میلیمتر 02/0 میلیمتر، برای سوراخی به قطر 12 میلیمتر 04/0 میلیمتر و برای سوراخ با قطر 25 میلیمتر05/0 میلیمتر.

سرعت مجاز پیشروی برای برقوها حدود دو سوم سرعت مجاز مته هاست ولی اندازی باربرداری می تواند بیش از اندازه باربرداری مته باشد. اندازه بار برداری مجاز برای برقو میان 04/0 میلیمتر تا 1/0 میلیمتر برای هر شیار در هر دور پیشروی است. عیوبی مانند سرو صدای زیاد، ایجاد سوراخهای بزرگتر از اندازه و پرداخت نامناسب عوارضی است که معمولا از هم مرکز نبودن برقو با سوراخ و لقی ابزارها و قید و بندهای ماشین ناشی می شود. برقو نباید بیش از اندازه کند شده باشد تا دوباره تیز شود و برای تیز کردنش هم باید از تجهیزات مناسب استفاده شود و دقت کافی نیز به کار رود.

برای جابجایی و نگهداری برقوها باید از ظرفهای چند خانه استفاده و هر برقو جداگانه در خانه ای گذاشته شود زیرا برقو ها بسیار ظریف هستند و به آسانی آسیب می بینندو در صورت عدم نیاز به برقوها باید آنها را در میان پوشال روغن اندود پوشانیده و در محفظه گذاشت

چکیده:

برقو ابزار دقیقی است که برای آن طراحی شده است تا قطر سوراخهای قبلا ایجاد شده با مته یا وسایل دیگر را تا اندازه معینی پرداختکاری کند. هر گاه دقت مورد نیاز باشد باید ابتدا سوراخ را با قطر چند هزارم میلیمتر کمتر از اندازه دلخواه با مته ایجاد کرد و سپس آن را تا اندازه دلخواه برقو زد.

برقوها بر دو گونه اند:

دستی و ماشینی. برقوهای دستی سر چهار گوش آچارخوری دارند که اندازه آنها با آچارهای دستی مطابقت دارد. شیارها یا تیغه های برنده برقوهای دستی از سر به ته دارای اندکی شیب هستند تا کار برقو زنی به راحتی انجام شود. برقوهای دستی با شیارهای راست یا مارپیچ ساخته می شوند.

میان برقوهای ماشینی با دستی تفاوتی وجود دارد. اگر از برقوی دستی در ماشین استفاده شود آسیب می بیند. برقوی ماشینی دنباله ای دارد که به دنباله مته ها شبیه است و برای سرعتهای زیاد ساخته می شود. برقوهای کوتاه پیش از هر چیزی برای برقو کاری با ماشینهای خودکار پیچ زن که ابزارهای کوتاه بر روی آنها سوار می شود طراحی شده اند. روی دنباله این برقوها سوراخی پیش بینی شده است تا در ابزار گیر پین خور سوار شوند.

برقوهای پلیسه بر، برای از میان برداشتن پلیسه های درونی لوله های برش خورده طراحی شده اند. برقوی پلیسه بر دنباله راست را می توان روی مته برقی هم سوار کرد.

برقوهای دسته جغجغه ای معمولا در لوله کشی و برقکاری به کار می روند. برقوی پلیسه بر، برای خزینه زدن و گشاد کردن سوراخهای ورقهای فلزی هم به کار می رود.